Các mức độ của rối loạn phổ tự kỷ

Rối loạn phổ tự kỷ (ASD) là một tình trạng phức tạp ảnh hưởng đến sự phát triển não bộ, giao tiếp và tương tác xã hội của trẻ. Mỗi trẻ mắc ASD có thể có biểu hiện và mức độ nghiêm trọng khác nhau. Hãy cùng tìm hiểu chi tiết về Các Mức độ Của Rối Loạn Phổ Tự Kỷ và cách nhận biết chúng.

Trẻ mắc chứng rối loạn phổ tự kỷ

Rối loạn phổ tự kỷ là gì?

Rối loạn phổ tự kỷ là một nhóm các rối loạn phát triển thần kinh phức tạp, bắt đầu từ thời thơ ấu và kéo dài suốt đời. Nó ảnh hưởng đến cách một người giao tiếp, tương tác và học hỏi. Trẻ mắc ASD thường gặp khó khăn trong:

• Giao tiếp và tương tác xã hội
• Hành vi, sở thích và hoạt động lặp đi lặp lại
• Phản ứng với các kích thích giác quan

Mỗi trẻ có thể có mức độ nghiêm trọng khác nhau, từ nhẹ đến nặng. Đó là lý do tại sao nó được gọi là “phổ” tự kỷ.

Các mức độ của rối loạn phổ tự kỷ

Theo DSM-5 (Cẩm nang Chẩn đoán và Thống kê các Rối loạn Tâm thần), rối loạn phổ tự kỷ được chia thành 3 mức độ dựa trên mức độ hỗ trợ mà người bệnh cần:

1. Mức độ 1 – Cần hỗ trợ

Đây là mức độ nhẹ nhất của ASD. Người bệnh gặp một số khó khăn trong giao tiếp xã hội nhưng vẫn có thể sống độc lập với một chút hỗ trợ. Các dấu hiệu bao gồm:

• Giao tiếp không hiệu quả
• Khó bắt đầu tương tác với người khác
• Phản ứng không phù hợp khi người khác tiếp cận xã hội
• Ít quan tâm đến việc tạo lập các mối quan hệ xã hội
• Có thể nói thành câu và giao tiếp, nhưng cuộc trò chuyện sâu khó khăn
• Cứng nhắc trong suy nghĩ và hành vi, gặp khó khăn khi chuyển đổi giữa các hoạt động

2. Mức độ 2 – Cần hỗ trợ đáng kể

Ở mức độ này, người bệnh cần nhiều hỗ trợ hơn trong cuộc sống hàng ngày. Các biểu hiện bao gồm:

• Thiếu hụt rõ rệt trong kỹ năng giao tiếp bằng lời và không lời
• Khó khăn đáng kể trong tương tác xã hội, thể hiện qua phản ứng bất thường hoặc không thành công
• Hạn chế trong khả năng bắt đầu tương tác và phản hồi người khác
• Ngôn ngữ đơn giản, giao tiếp chỉ về một số chủ đề cụ thể
• Hành vi lặp đi lặp lại rõ rệt, khó thích nghi với sự thay đổi
• Lo lắng khi thói quen bị phá vỡ

3. Mức độ 3 – Cần hỗ trợ rất nhiều

Đây là mức độ nghiêm trọng nhất của ASD. Người bệnh cần được hỗ trợ liên tục và toàn diện. Các dấu hiệu gồm:

• Thiếu hụt nghiêm trọng trong kỹ năng giao tiếp bằng lời và không lời
• Rất hạn chế trong khả năng bắt đầu tương tác
• Ít hoặc không có phản hồi với các tiếp cận xã hội từ người khác
• Chỉ sử dụng một vài từ có nghĩa để giao tiếp
• Hành vi cứng nhắc, cực kỳ khó khăn để đối phó với sự thay đổi
• Có các hành vi lặp đi lặp lại gây cản trở đáng kể đến cuộc sống

Rối loạn phổ tự kỷ có chữa được không

Cách nhận biết các mức độ của rối loạn phổ tự kỷ

Để nhận biết mức độ ASD, các chuyên gia sẽ đánh giá dựa trên hai lĩnh vực chính:

1. Giao tiếp và tương tác xã hội

• Mức độ 1: Khó khăn khi bắt đầu tương tác, phản ứng không phù hợp. Ít quan tâm đến việc tạo lập các mối quan hệ xã hội.

• Mức độ 2: Thiếu hụt rõ rệt trong giao tiếp bằng lời và không lời. Khó khăn đáng kể trong tương tác xã hội. Hạn chế trong việc bắt đầu và duy trì các cuộc trò chuyện.

• Mức độ 3: Thiếu hụt nghiêm trọng trong giao tiếp. Rất hạn chế hoặc không có khả năng bắt đầu tương tác. Ít hoặc không phản hồi với tiếp cận xã hội từ người khác.

2. Hành vi, sở thích và hoạt động lặp đi lặp lại

• Mức độ 1: Có suy nghĩ và hành vi cứng nhắc, gây trở ngại cho việc hoạt động trong một hoặc nhiều bối cảnh. Khó chuyển đổi giữa các hoạt động.

• Mức độ 2: Hành vi lặp đi lặp lại, sở thích cố định xuất hiện thường xuyên, dễ nhận thấy và gây cản trở trong nhiều bối cảnh khác nhau. Khó chịu hoặc bực bội khi buộc phải chuyển hướng chú ý hoặc hành động.

• Mức độ 3: Cực kỳ khó khăn để đối phó với sự thay đổi. Các hành vi, sở thích hoặc hoạt động lặp đi lặp lại gây cản trở đáng kể đến mọi lĩnh vực của cuộc sống.

Chẩn đoán rối loạn phổ tự kỷ

Việc chẩn đoán ASD thường được thực hiện bởi một nhóm các chuyên gia, bao gồm bác sĩ tâm thần, bác sĩ nhi khoa phát triển, nhà tâm lý học và chuyên gia ngôn ngữ trị liệu. Quy trình chẩn đoán có thể bao gồm:

• Quan sát hành vi và sự phát triển của trẻ
• Phỏng vấn cha mẹ về lịch sử phát triển và hành vi của trẻ
• Kiểm tra thính giác và thị giác
• Đánh giá di truyền và chuyển hóa
• Các bài kiểm tra phát triển thần kinh và tâm lý

Việc chẩn đoán sớm rất quan trọng để trẻ có thể nhận được sự hỗ trợ và can thiệp kịp thời, giúp cải thiện kết quả lâu dài.

Phân loại các mức độ rối loạn phổ tự kỷ

Điều trị và can thiệp cho rối loạn phổ tự kỷ

Mặc dù không có cách chữa trị hoàn toàn cho ASD, nhưng có nhiều phương pháp can thiệp và điều trị hiệu quả để giúp trẻ phát triển kỹ năng và cải thiện chất lượng cuộc sống:

• Can thiệp hành vi: Như Phân tích hành vi ứng dụng (ABA), giúp trẻ học các kỹ năng mới và giảm các hành vi không mong muốn.

• Trị liệu ngôn ngữ và giao tiếp: Giúp cải thiện kỹ năng giao tiếp bằng lời và không lời.

• Trị liệu nghề nghiệp: Hỗ trợ phát triển các kỹ năng vận động tinh và thô, cũng như kỹ năng tự chăm sóc.

• Can thiệp giáo dục: Các chương trình giáo dục đặc biệt được thiết kế riêng để đáp ứng nhu cầu học tập cụ thể của trẻ mắc ASD.

• Thuốc: Trong một số trường hợp, thuốc có thể được kê đơn để kiểm soát các triệu chứng như tăng động, lo âu hoặc trầm cảm.

• Hỗ trợ gia đình: Cung cấp cho cha mẹ và người chăm sóc các công cụ và chiến lược để hỗ trợ con cái tốt hơn.

Điều quan trọng là phải nhớ rằng mỗi trẻ mắc ASD là duy nhất và có nhu cầu riêng. Kế hoạch điều trị nên được cá nhân hóa và điều chỉnh khi trẻ lớn lên và phát triển.

Lời khuyên cho cha mẹ có con mắc rối loạn phổ tự kỷ

Nếu con bạn được chẩn đoán mắc ASD, đây là một số lời khuyên có thể hữu ích:

1. Học hỏi về ASD: Càng hiểu rõ về tình trạng của con, bạn càng có thể hỗ trợ con tốt hơn.

2. Can thiệp sớm: Bắt đầu các liệu pháp và can thiệp càng sớm càng tốt để tối đa hóa tiến bộ của con.

3. Tạo môi trường có cấu trúc: Trẻ mắc ASD thường phát triển tốt trong môi trường có tổ chức và dự đoán được.

4. Khuyến khích sở thích của trẻ: Sử dụng sở thích của con như một công cụ để dạy các kỹ năng mới và khuyến khích tương tác.

5. Tìm kiếm hỗ trợ: Kết nối với các nhóm hỗ trợ và các gia đình khác có con mắc ASD.

6. Chăm sóc bản thân: Đừng quên chăm sóc sức khỏe thể chất và tinh thần của chính bạn.

7. Ăn mừng tiến bộ: Công nhận và ăn mừng mọi thành tựu, dù nhỏ, của con bạn.

Nhớ rằng, mỗi trẻ mắc ASD đều có tiềm năng riêng. Với sự hỗ trợ, hướng dẫn và tình yêu thương phù hợp, trẻ có thể học hỏi, phát triển và đạt được nhiều thành tựu đáng kể trong cuộc sống.

Nếu bạn nghi ngờ con mình có dấu hiệu của rối loạn phổ tự kỷ, đừng ngần ngại trao đổi với bác sĩ nhi khoa hoặc chuyên gia tâm lý để được đánh giá chuyên sâu. Can thiệp sớm là chìa khóa để cải thiện kết quả lâu dài cho trẻ mắc ASD.

Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh với đội ngũ bác sĩ giàu kinh nghiệm có thể hỗ trợ bạn trong việc đánh giá, chẩn đoán và lập kế hoạch điều trị phù hợp cho trẻ. Hãy liên hệ với chúng tôi để được tư vấn chi tiết.